Autonomiczny dom zeroenergetyczny vs. dom pasywny - podobieństwa i różnice

Instalacja fotowoltaiczna oraz pompa ciepła to częsty wybór miłośników ekologicznego budownictwa, wśród którego budynków najczęściej wymienia się dom zeroenergetyczny, dom autonomiczny oraz dom pasywny.

Warto wiedzieć, że te 3 terminy mogą, ale wcale nie muszą charakteryzować ten sam ekologiczny dom. Jakie są podobieństwa, a jakie różnice między tymi typami budynków mieszkalnych? I który jest łatwiej zbudować w polskich warunkach?

Dom zeroenergetyczny co to?

Dom zeroenergetyczny to dom w pełni ekologiczny, który w żaden sposób nie przyczynia się do wzrostu ilości dwutlenku węgla CO2 do atmosfery oraz nie potrzebuje absolutnie żadnej energii z zewnętrznego źródła (tj. ma zerowe zużycie energii pierwotnej, 0 kWh/m²).

Inaczej mówiąc, dom zeroenergetyczny jest samowystarczalny, jeśli chodzi o ogrzewanie i prąd, a czerpie je z zielonej energii. Na przykład turbina wiatrowa na działce czy fotowoltaika na dachu wspierają w nim ogrzewanie elektryczne lub pompę ciepła, a panele słoneczne ogrzewają wodę.

Budynek zeroenergetyczny zużywa dokładnie tyle samo energii elektrycznej, co produkuje, lub nawet mniej.

Jak łatwo się domyślić, dom zeroenergetyczny w Polsce nadal jest rzadkością. Aby budynek mieszkalny w ogóle nie potrzebował żadnej energii elektrycznej bądź cieplnej z zewnętrznej sieci, musi być wyśmienicie uszczelniony, wykorzystywać teren w celu optymalizacji pozyskiwania energii i do tego koniecznie musi zostać wyposażony w urządzenia energooszczędne.

Przy niemal zerowym zużyciu energii nie da się inaczej - każdy szczegół ma znaczenie. Dom pasywny jest bardzo bliski temu ideałowi, ale jeszcze mu nieco brakuje.

Wpisz swój adres i otrzymaj darmową wycenę!

Dom autonomiczny co to?

Dom autonomiczny jest budynkiem całkowicie samodzielnym i niezależnym, jeśli chodzi o energię elektryczną, ogrzewanie, wodę czy ścieki. Na przykład fotowoltaika służy mu do generowania prądu, a pompa ciepła do ogrzewania. Charakteryzuje się też tym, że posiada własne ujęcie wody, a przydomowa oczyszczalnia ścieków służy do jej utylizacji.

Dom autonomiczny to zatem zawsze dom zeroenergetyczny, ale posiadający jeszcze większą niezależność (wspomniana autonomiczność w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków).

Warto tu napomknąć, że dom autonomiczny w polskich realiach to raczej całe gospodarstwo, najczęściej na wsi - na jego stworzenie potrzeba dość dużego terenu wokół budynku. Co więcej, budowę domu autonomicznego trzeba zweryfikować z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego z uwagi na konieczność wykopania studni.

Dom pasywny co to?

Dom pasywny to najprościej mówiąc budynek mieszkalny o ekstremalnie niskim zapotrzebowaniu na energię. Z definicji nie musi to być wcale dom zeroenergetyczny, ale musi to być dom energooszczędny tak bardzo, że zużywa rocznie ponad dziesięć razy mniej energii do ogrzewania niż standardowe domostwo - maksymalnie 15 kWh/m².

By spełnić ten wysoki wymóg, domy pasywne buduje się jak ekologiczne domy, w których wykorzystano ekologiczne ogrzewanie domu (np. fotowoltaikę), ale ich ściany są tak doskonale ocieplone i uszczelnione, że w ciągu godziny z budynku uciec może jedynie 0,6 kubatury powietrza.

Definiujący domy pasywne współczynnik przenikania ciepła dla ścian = 0,1 W/m²K, czyli bardzo mało. Więcej takich technicznych szczegółów definiujących dom pasywny znajdziesz pod nazwą Standard NF15.

Dom pasywny a zeroenergetyczny - podobieństwa i różnice

Budowa domu pasywnego, podobnie jak jeszcze bardziej “wymagającego” domu zeroenergetycznego, koncentruje się przede wszystkim na zrobieniu jak najlepszego użytku z pasywnych źródeł energii. Są nimi ciepło odzyskane z powietrza, domowników czy urządzeń, a także naturalne ciepło słoneczne.

W praktyce każdy dom pasywny oraz każdy dom zeroenergetyczny:

• to ekologiczny dom - energooszczędny/korzystający w maksymalnym stopniu z odnawialnych źródeł energii (najczęściej systemów fotowoltaicznych),
• zazwyczaj nie ma potrzeby montować w nim tradycyjnej instalacji grzewczej (kotła, grzejników), w zamian stosuje się m.in. bezemisyjne pompy ciepła,
• korzysta z rekuperatora, czyli centralnej wentylacji pomagającej odzyskać ciepło z wnętrza,
• ma niezwykle szczelne ściany i perfekcyjne ocieplenie.
  

Dom pasywny a zeroenergetyczny różnią się w zasadzie tylko jednym parametrem:

• dom pasywny cechuje zapotrzebowanie na energię z zewnętrznej sieci maks. 15 kWh/m² na rokdom zeroenergetyczny cechuje zapotrzebowanie na energię z zewnętrznej sieci 0

Dom pasywny a zeroenergetyczny i autonomiczny - porównanie w tabeli

Szczelna budowa domu pasywnego sprawia, że taki budynek można z czasem przekształcić w dom zeroenergetyczny a nawet, w dalszym kroku, w dom autonomiczny.

Intuicyjnie, najłatwiej jest zatem zacząć budowę tego pierwszego. Zawsze można dokonać późniejszej wymiany źródła ogrzewania albo docieplić budynek.

Instalacja fotowoltaiczna jako sposób na zaopatrzenie budynku w energię elektryczną

Domy pasywne, a także inne nowoczesne, dobrze ocieplone budynki mogą osiągnąć status domów o niemal zerowym zużyciu energii elektrycznej, o ile wyposaży się je w panele fotowoltaiczne o odpowiedniej mocy. Specjalnie nie używamy tu terminu domy zeroenergetyczne i zaraz zrozumiesz dlaczego.

W standardowym, nie super uszczelnionym budynku, nie wystarczy po prostu fotowoltaika, która pokryje 1:1 maksymalne zapotrzebowanie sprzętów elektrycznych i źródeł ciepła.

Wyprodukowaną za dnia energię elektryczną trzeba by było gdzieś przechowywać i to przez cały rok. Współczesne, dostępne dla domów zeroenergetycznych i autonomicznych sposoby magazynowania energii na tę chwilę nie są w stanie sprostać temu wyzwaniu. Oczywiście da się włączyć magazyn energii w montaż instalacji fotowoltaicznej, ale z uwagi na jego standardową pojemność 3-15 kWp, starczy on maksymalnie na zwiększenie autokonsumpcji do 60-70%, a nie 100%.

Wnioski?

1. Samo magazynowanie energii elektrycznej prawdopodobnie nie wystarczy dla osiągnięcia statusu domu zeroenergetycznego. Nadal będzie trzeba pobierać energię pierwotną z sieci elektroenergetycznej lokalnego dystrybutora.
2. Tylko dom autonomiczny wyposażony w instalację fotowoltaiczną off-grid daje 100% pewność, że zużycie tego typu energii wyniosłoby 0 kWh/m².
3. Panele fotowoltaiczne da się jednak tak dobrać na potrzeby domu, aby koszty energii elektrycznej wyniosły tylko tyle, co podstawowe, stałe opłaty “za bycie w sieci” (koszty eksploatacyjne to mniej więcej 200 zł w skali roku).
4. W praktyce można to osiągnąć inwestując w min. 10 kWp mocy paneli fotowoltaicznych. W skali rocznego bilansu energetycznego pozwala to wyrównać rozliczenia za sprzedaż nadwyżek energii z fotowoltaiki i zakup energii z sieci, gdy instalacja PV nie pracuje.
5. Warto monitorować bieżące ceny energii w Polsce i zapoznać się z naszym artykułem wyjaśniającym sposoby rozliczeń prosumentów z zakładami energetycznymi.

Pompa ciepła a dom zeroenergetyczny, pasywny lub w pełni autonomiczny

Marzeniem większości osób planujących postawienie domu zeroenergetycznego jest wyposażenie go bezemisyjnym źródłem ciepła, które zapewnia czyste powietrze. Tu wybór jest tylko jeden: ogrzewanie przez pompy ciepła. Dzięki temu rodzajowi urządzeń nie będzie trzeba doprowadzać z zewnątrz energii koniecznej do utrzymania prawidłowej temperatury, a dają najlepszą ze wszystkich znanych źródeł ciepła efektywność energetyczną.

Jest to sprzęt wysokiej efektywności energetycznej, który do działania potrzebuje jedynie prądu, który budynkowi dostarczyć mogą systemy fotowoltaiczne tudzież przydomowe turbiny wiatrowe. Tym samym, najniższe koszty eksploatacyjne są w zasięgu ręki budujących. Jak wyglądają przykładowe rachunki za prąd takiego duetu urządzeń w domu zeroenergetycznym (i każdym ekologicznym) opisaliśmy w osobnym artykule Fotowoltaika i pompa ciepła.

Autonomiczny dom zeroenergetyczny - FAQ

Czy wyposażenie domu zeroenergetycznego w pompę ciepła to najlepsze rozwiązanie?

Na ten moment uważa się, że tak. Budowa domu zeroenergetycznego z definicji musi opierać się wyłącznie na zielonej energii - zarówno cieplnej, jak i elektrycznej. Ogrzewanie elektryczne z użyciem np. mat grzewczych czy podłogowych instalacji na prąd też będzie bezemisyjne, jednak pod względem energetycznym pompa jest najbardziej wydajna.

Ile paneli fotowoltaicznych potrzebują autonomiczne domy zeroenergetyczne?

Nie ma na to prostej odpowiedzi, bo wszystko zależy od realnego zapotrzebowania na energię elektryczną, wielkości domu i jeszcze kilku czynników typu lokalizacja i warunki dachu. Zachęcamy, żebyś do nas napisał, a bezpłatnie pomożemy dobrać panele fotowoltaiczne.

Ile pierwotnej energii elektrycznej zużywa budynek zeroenergetyczny?

Jak sama nazwa wskazuje, dom zero energetyczny zużywa zero energii z zewnętrznej sieci elektroenergetycznej. Dla porównania, w domu pasywnym można zużyć do 15 kWh/m²/rok.